Europska unija ujedinila je gotovo tri desetine europskih zemalja, postavši jedinstveni entitet koji kombinira obilježja države i međunarodne organizacije. Jedan od zadataka ovog udruženja je formiranje zajedničke ekonomske zone, u kojoj će cirkulirati jedinstvena evropska valuta. Do danas se sastav Evropske unije ne poklapa sa sastavom zone u kojoj se koristi euro.
Uobičajeno je da se evrozona naziva grupom zemalja koje su na svom teritoriju usvojile jedinstvenu evropsku valutu, zvanu euro, kao zakonsko sredstvo plaćanja. Od januara 1999. bilo je jedanaest takvih zemalja: Njemačka, Austrija, Francuska, Belgija, Finska, Italija, Irska, Portugal, Španija, Holandija i Luksemburg. Nešto kasnije, euro zona se proširila zbog pristupanja Slovenije, Grčke, Malte, Slovačke, Kipra i Estonije.
Takozvana proširena euro zona uključuje još nekoliko država u kojima se koristi i jedinstvena evropska valuta. Dakle, sporazume sa Europskom unijom zaključili su San Marino, Vatikan i Monako. Bez zaključenja sporazuma, euro se koristi u naseljima u Andori, Crnoj Gori i na Kosovu.
Formiranje zajedničke monetarne i ekonomske politike u evropskim zemljama odvijalo se u tri faze. Jedinstvena evropska valuta postala je jedino legalno sredstvo plaćanja u eurozoni od marta 2002.
Uvođenje zajedničke novčane jedinice postalo je najsmjeliji ekonomski eksperiment u posljednje vrijeme. Do sada se stručnjaci raspravljaju o tome je li prelazak na jedinstvenu valutu bio svrsishodan. Pitanja raspodjele koristi i mogućih troškova stvaranja monetarne unije između pojedinih država i sektora privrede još uvijek nisu riješena. Najvjerovatnije će rezultat eksperimenta utjecati ne samo na Evropu, već i na mnoge druge države koje održavaju ekonomske odnose s ovom regijom.
Svaka zemlja EU formalno ima svako pravo da uđe u eurozonu. Pa ipak, kandidati za pridruživanje eurozoni moraju ispuniti određene kriterije koji se primjenjuju na njihovu monetarnu politiku. Prije svega, budžetski deficit zemlje kandidata trebao bi biti unutar 3% BDP-a, a dug vladinog sektora trebao bi biti blizu 60% BDP-a.
Pored toga, država koja želi ući u eurozonu mora osigurati stabilan kurs svoje valute u odnosu na evropsku valutu. Takođe se uzima u obzir stepen neovisnosti Centralne banke zemlje i nivo usklađenosti njene finansijske politike sa politikom zemalja evrozone.
Pri procjeni potencijalnih novih članica eurozone, Europska centralna banka i Europska komisija uzimaju u obzir rezultate međusobne integracije tržišta, razvoj platnog bilansa, troškova rada i nivoa indeksa cijena. Nakon stjecanja članstva u monetarnoj uniji, nova članica eurozone bit će dužna ispuniti kriterije stabilnosti postavljene za financijski sektor.
Prilikom ulaska u zonu jedinstvene evropske valute, nove članice Unije prenose sva ovlašćenja u oblasti monetarne i kreditne politike na Evropsku centralnu banku koja sada odlučuje o pitanjima vezanim za određivanje nivoa kamatnih stopa i određivanje obima novčanica.
Za svaku novu članicu EU pridruživanje eurozoni prirodan je korak koji vodi ka punoj i sveobuhvatnoj integraciji države u Europsku uniju.
